Ekonomide işler yolunda mı?

Bu sorunun cevabını herkes merak eder. Ev hanımından bürokratına, işçisinden memuruna, yatırımcısından iş adamına kadar herkesi yakından ilgilendiren bir konudur. Şöyle ki: Ekonomide işler yolunda gidiyorsa refah da genel olarak artıyor demektir. Fabrikalar büyüyor üretim artıyorsa, işsiz kişiler daha kolay iş bulur, ücretler artar, daha iyi evlerde yaşarız, daha iyi otomobillere bineriz ve daha iyi bir yaşam sürmeye başlarız. Peki işlerin yolunda olup olmadığını nasıl anlarız derseniz, her ekonomik aktivitede olduğu gibi bu konuda da istatistiki veriler oluşturulup ölçüm yapılır. Elde edilen veriler sonucunda ekonominin büyüyüp büyümediği, ne kadar ürettiğimiz veya tükettiğimiz sonucuna ulaşırız.

Ekonomide büyümenin gerçekleştiğini anlayabilmemiz için elde edeceğimiz ilk gösterge Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)'dır. Ekonomide elde edilen üretimin en önemli göstergesidir. Yani bizim sınırlarımız içinde üretilen tüm malzemelerin piyasa değeridir. Yani, tarlada üretilen buğdayın piyasa değeri, otomobil, ev, petrol, kitap, kalem vs tüm ürünlerin piyasa değeri toplamıdır. Bu ürünlerin tamamı ülke sınırları içerisinde üretiliyor olmalı. Mesela Abd'nin X firması Türkiye'de üretim yapıyorsa bu ülkemizin Gsyh'sine dahil edilir. Ama bir Türk firması Almanya'da üretim yapıyorsa bu ülkemizin GSYH'sine dahil edilmez.

Gayrı safi Yurt İçi Hasıla ile ilgili olarak, mesela buğday sadece ekmek yapımında kullanılıyorsa, hem üretilen ekmeğin piyasa değeri hem de üretilen buğdayın piyasa değeri hesaplanırsa hatalı olur. Bu hataya mükerrer (çifte) hata denir. Yani bir ürün 2 kez hesaplanmış olur. Bu konuda net bir durum elde etmek için, buğday üreten çiftçinin kazancı diyelim ki 50 kg başına 25 tl olsun. Bu 25 tl çiftçi adına Gsyh'ya eklenir. Daha sonra 50 kg buğday öğütülüp (40 kg un elde ediliyor olsun) ekmek yapılacak. Yapılan ekmek sayısı da 200 olsun. Ekmeğin tanesi 1 TL'den fırıncının hasılatı 200 TL olur. Ancak 25 TL buğday için harcama yaptığını da hesaba katarsak 175 TL fırıncının kazancı olur. İşte toplam hasılat 175+25=200 TL olur ki bu değer GSYH'ya eklenir. Bu şekilde bütün kazançlar toplanarak GSYH elde edilir.

Bu durumdan anlaşıldığı gibi üretim faktörü en önemli ayrım noktasıdır. Yani üretim yoksa hesaba eklenmez. Üretilen bir araç hesaba eklenirken 2.el araç satışı yapan birinin kazancı eklenmez. Çünkü o herhangi bir üretim yapmamıştır.

Diğer hesaplama yöntemleri de ekonomik faaliyetler sonucu elde edilen gelirlerin toplanması ve üretilen mal ve hizmetlerin kullanıcıları tarafından yapılan ödemelerin yani harcamaların toplanmasıdır.

Son olarak Türkiye GSYH'sı Türkiye İstatistik  Kurumu Tarafından 3 aylık dönemler için ölçülmektedir.

*Veriler TÜİK'ten alınmıştır. 

Blogumuza destek olmak için:

-Analizlerimizi siz de paylaşabilir,
-Mail abonemiz olabilir,
-Konuların altına düşüncelerinizi, eklemek istediklerinizi yazabilir,
-Sosyal medyada Twitter 'da takipçimiz olabilir, Google+ hesabımızı çerçevelerinize ekleyebilirsiniz.