Bank for International Settlement tarafından dün yayınlanan yıllık raporda hareketli finansal piyasaların aslında kırılgan küresel ekonomik ve jeopolitik görünümü yansıtmadığı uyarısı yapıldı.
Dünyanın en büyük merkez bankalarının oluşturduğu bir konsorsiyum olan BIS'ten bu uyarı gelirken, hisse, emtia ve tahvil gibi varlıklar 2014 yılının ilk yarısında geniş bir rallinin tadını çıkararak yatırımcıların merkez bankalarının kolay para politikasına yönelik iyimserliklerini yansıttı.
Raporda "Genel olarak piyasalardaki iyimserlik ve temel küresel ekonomik gelişmeler arasındaki bağlantılara bakıldığında kafaların karışmaması kolay değil" ifadeleri kullanıldı.
Yatırımcı iyimserliğinin nedeni olarak dünyanın en büyük bankaları olan Fed ve Avrupa Merkez Bankası gibi bankaların ekonomiler küresel resesyondan toparlanırken genişlemeci para politikalarına devam etme sözü vermesi olarak gösteriliyor. Ukrayna, Ortadoğu ve diğer bölgelerdeki çatışmaların yanında piyasalar aynı zamanda dengesiz küresel ekonomik büyümeye de kayıtsız kalmış durumda.
BIS para ve ekonomi departmanı başkanı Claudio Borio, "Finansal piyasalar agresif bir getiri arayışı içerisinde tıkanıp kalmış ve reel ekonomide yatırım oranı zayıfken makroekonomik ve jeopolitik görünümde hala yüksek oranda belirsizlik var" diye konuştu.
Merkez bankacılar yaklaşık her iki ayda bir BIS'in Basel'deki merkezinde buluşuyorlar. Her ne kadar grup politika kararları almasa da merkez bankaları yetkilileri için bir araya gelip küresel piyasalar ve ekonomi hakkındaki görüşlerini paylaşmaları adına bir platform sağlıyor.
BIS küresel ekonominin toparlanma göstermesine rağmen hala kriz öncesi seviyelerin altında olduğunu belirtiyor. Dünya ekonomisi bir önceki yıla göre 2014 yılının ilk çeyreğinde yüzde 3 genişledi fakat 1996 ve 2006 yılları arasında tutturulan yüzde 3.9 ortalamasının da altında kaldı. Bazı gelişmiş ekonomilerde üretim, üretkenlik ve istihdam kriz öncesi zirvelerin altında.
Fakat Borio yerel talebin büyümesi için gerçekleştirilen çabaların yüksek borçlardan dolayı dizginlendiğini söylüyor.
Her ne kadar gelişmiş ekonomilerde hükümetler bütçe açıklarını kriz başladığından bu yana düşürmekte ilerleme kaydetmiş olsalar da borç oranı hala görülmemiş seviyede yüksek ve yükselmeye de devam ediyor. BIS raporunda İtalya, İspanya, Fransa, ABD ve İngiltere gibi ülkelerde gayrı safi yurtiçi hasılanın yüzde 100'ünü aşan 2014 yılı borç oranı verilerini ortaya koydu.
Pazar günü bir konuşma gerçekleştiren BIS genel müdürü Jaime Caruana, yükselen borç oranlarının zaten borçlanmış kişilerin geri ödeme yapma konusunda faiz artışı ve gelirlerde düşüşe daha hassas yaptığı uyarısında bulundu. Caruana, "O yüzden yüksek borç daha büyük mali kırılganlık ve daha yok edici mali döngülere yol açabilir" ifadelerini kullandı.
Kurum ayrıca düşük faiz oranlarının hizmet maliyetlerini bir süreliğine düşük tutabileceğini, fakat faizlerin normalleşmesini geciktireceği için bu normalleşme gerçekleştiğinde etkisinin olumsuz yönde daha büyük olacağı uyarısını yaptı.
BIS aynı zamanda merkez bankalarının para politikasını normalleştirmeye başlayacağı sinyalleri verdiğini fakat yatırımcıların hala buna hazır olmayabileceğine dair endişelerini de dile getirdi.
Fakat BIS merkez bnakalarının çok yavaş ve çok geç normalleşmeye gitmesinin yaratacağı risklerin de küçümsenmemesi gerektiğini söylüyor. Bunun nedeni olarka ise genişlemeci para politikasının zamanla verimliliği azaltması olarak gösteriliyor.
Bunun nedeni olarak ise nominal faiz oranlarının sıfıra yakın olması yani merkez bankalarının ekonomiyi büyütebilmek için daha fazla faiz indirimine gidemeyecek olması.
Firmalar ve şahıslar borçlarını azaltmaya çalıştıkları için mali sektör üst üste gelen faiz indirimlerine rağmen reel ekonomiye istenen oranda kredi vermiyor.
Bununla beraber ultra genişlemeci para politikaları diğer ekonomiler için bir çalkantı nedeni de olabilir. Bazı gelişen piyasa ekonomileri ve küçük, açık ekonomiler gelişmiş ekonomilerdeki genişlemeci para politikası nedeniyle kısmi çalkantı geçirdiler.
Bu para politikası sonucu bazı yatırımlar yüksek getiri amacıyla gelişen piyasalara giderken bu ülkelerin para birimlerini güçlendirdi ve ihracatlarını zayıflattı. Fakat Fed geçtiğimiz yıl Mayıs ayında parasal genişlemeyi azaltabileceği sinyallerini verdiğinde bu ülkelerdeki kur oranları ve varlık fiyatları zarara uğradı.
BIS normal para politikasına dönüşün çok yavaş gerçekleşmesinin de hükümetler için sonuçları olacağı uyarısını yaptı.
Raporda, "Faiz oranlarını normal olmayan süre normal olmayan seviyelerde tutmak hükümetleri konsolidasyona ihtiyaç olan sürelerde yanlış bir güven duygusuna itebilir" uyarısı yapıldı.
Kaynak: The Wall Street Journal
Kaynak: The Wall Street Journal
0 yorum:
Yorum Gönder