Çin'de Merkez Bankası çekişmesi para politikasını zorlaştırıyor

Çin Merkez Bankası aşırı borçlanmaya bağımlı olmadan büyümenin yollarını bulabilmek için bir savaş cephesine dönüşüyor.
Hükümet "mini teşvik" önlemleri veya ekonomik büyümeyi teşvik edebilmek için alınan diğer ufak önlemler konusunda bir birlik olduğunu gösterebilmek için bir çaba sarfetti. Fakat sahne arkasında Çin Merkez Bankası, Maliye Bakanlığı, devlet planlama komisyonu gibi kurumlar faiz oranının daha fazla düşürülüp düşürülmemesi gibi bazı konularda birbirleriyle görüş ayrılıklarına düştüler.

Çin ekonomisi yıl geneli için yüzde 7.5'lik genişleme hedefinin altına düşerek dünyanın 2 numaralı ekonomisi hakkındaki endişeleri arttırdı. Bu çekişmelerin en sonuncusunda ülkenin en önde gelen bankacılık düzenleyicisi Cuma günü yaptığı açıklamada bankaların ufak çaplı firmalara kredi vermesini kolaylaştıracağını söyledi. Bundan bir hafta önce ise ülkenin en tepe karar mekanizması olan Devlet Meclisi ufak firmalar ve çiftlikler için daha fazla kredi verilmesi kararını almıştı. Merkez Bankası öte yandan faizlerin indirilmesi çağrılarını reddederek kredilerde yaşanacak yeni bir artışın en azından şimdi büyüyen borç balonunu daha da büyüteceğini ve kredi iflas tehditleri oluşturacağını söyledi.

Merkez Bankası yetkililerinden bir tanesi "Teoride enflasyon şimdilik bir endişe kaynağı olmadığı için şartlar bir faiz indirimi için uygun. Fakat böyle bir adım bizim istediğimiz kadar uygun olmaz" diyerek bunun ekonomideki diğer sorunları artıracağını belirtti.

Çinli yetkililerin ekonomik yavaşlamayı nasıl idare edeceği hükümet için önemli çünkü asıl hedef olan yerel talebi artırma ve hizmet sektörünü genişletme gibi noktalar etki altına alınacak. Altyapı ve inşaata olan ağırlıklı yatırım yaklaşık 30 yıldır dengesiz bir büyümeye yol açtı fakat ekonomistler yükselen borç ve Pekin üzerindeki kirli havaya bakıldığında bunun bir sona geldiğini söylüyorlar. IMF başkan yardımcısı David Lipton, "Şu an için çok göze batacak bir teşvik adına uygun ortam yok. Fakat bu gerçekleşse bile biz genişlemeci para politikasının aşırı bir şekilde kullanılmasına karşıyız" yorumunu yaptı. Büyümede yaşanacak çok keskin bir düşüş tarihi olarak huzursuzluk ve işsizliğe yol açarken, Çinli liderlerin de daha genişlemeci önlemler almasına neden olabilir.

Geçmişte ekonominin motoru olan konut emlak sektörü inşaat, çelik ve alüminyum gibi diğer sektörlerin darbe almasıyla yıllardır en fazla aşırı stoklamayı yaşıyor. Merkez Bankası ise uzun yıllardır genişlemeci para politikası hakkında diğer sektörlerden daha çok tereddütlü oldu. Banka bu konuda bir çok kez Ticaret Bakanlığı veya diğer planlama komisyonlarına karşı mücadelesini kaybetti.

Çin'de Merkez Bankası bağımsız değil; banka üst düzey karar verme mekanizmalarından yalnızca bir tanesi. Bir önceki hükümete yakın isimlere göre Başbakan Wen Jiabao sıklıkla Merkez Bankası'ndan ve başkanı Zhou Xiachuan'dan gelen tavsiyelere kulak tıkadı ve bunu özellikle bankanın 2008-2009 krizine cevaben gerçekleştirilen parasal genişlemenin sınırlandırılması konusundaki önerilerine yönelik gerçekleştirdi. Çin ve Batılı yetkilileri Zhou'nun geçtiğimiz yıllar boyunca eline biraz daha güç aldığını söylüyorlar.

Emeklilik yaşı olan 65'i geçtikten sonra görevine devam eden ender isimlerden birisi olan Zhou'yu Çin devlet başkanı Xi Jinping ekonomik reformlara bakan bir kurula atadı. Cornell University'de Çin üzerine çalışmalar gerçekleştiren Eswar Prasad, "Daha önce hükümet kurumlarından emirler alan PBOC'den şimdi makroekonomik politika ve reform gündemini belirleyen Merkez Bankası arasında kesinlikle ton farkı var" yorumunu yaptı.

 

Kaynak: Wall Street Journal